Trong gai đoạn cả nước đang tích cực tuyên truyền và nỗ lực thực hiện công cuộc cải cách tư pháp nhằm đem lại niềm tin cho người dân vào hệ thống tư pháp và thể hiện rõ sự hiệu quả trong hoạt động tư pháp, trong đó có cả hoạt động thi hành án dân sự. Tuy nhiên, nếu những ai đã và đang có những vướng mắt pháp lý, mà ở đây là những người được thi hành án khi bản án, quyết định của tòa án có hiệu lực thì sẽ vô cùng thất vọng với cách làm việc và lề mề, thiếu trách nhiệm và vô cảm đến khó hiểu của nhiều cán bộ và cơ quan thì hành án dân sự.
Khi có những vướng mắc pháp lý, bản thân người dân, doanh nghiệp, tổ chức đã phải mất rất nhiều thời gian, tiền bạc khi giải quyết tranh chấp thông qua hệ thống tòa án hoặc trọng tài thương mại, nhưng khi đã may mắn thắng kiện những tưởng đã mang lại kết quả. Tuy nhiên, tất cả sẽ mới chỉ là khởi đầu cho những khó khăn tiếp theo nếu bên thua kiện không tự nguyện thi hành án thì người thắng kiện sẽ phải làm đơn yêu cầu thi hành án gửi Cơ quan thì hành án dân sự, khi đó thì muôn vàn những rắc rối, bức xúc mang tính đánh đố và thách thức mà bạn sẽ phải đối mặt khi giải quyết vụ việc qua cơ quan thi hành án.
Khi khởi kiện, thậm chí khi có đơn thi hành án, có khi người thua kiện còn đang thừa khả năng thi hành án, nhưng khi cơ quan thi hành án dân sự thụ lý hồ sơ thi hành án thì chỉ sau thời gian ngắn người phải thi hành án đã dư thời gian tảu tán tài sản, bởi hầu hết cơ quan thi hành án, cán bộ thi hành án dân sự thường tiếp nhận vụ việc một cách thờ ơ và thiếu tích cực, có khi đương sự cung cấp cả thông tin về tài sản cho họ để phong tỏa, kê biên nhưng họ cũng chẳng buồn làm hoặc đến khi làm thì tài sản đó đã không còn hoặc chuyển nhượng cho người khác.
Nếu bạn không cung cấp được thông tin tài sản thì hầu như hồ sơ sẽ được để khi nào có màng nhện bám hoặc khi cơ quan chuyển kho thì họ mới động tới, còn việc họ yêu cầu bạn phải đi xác minh tài sản cũng chẳng khác gì đánh đố bạn, bởi ngay cả khi họ đi xác minh trực tiếp hoặc có văn bản xác minh chưa chắc đã được các cơ quan khác hợp tác chứ chưa nói gì bạn tự đi xác minh. Vì vậy, họ sẽ nói ngay với bạn là người phải thi hành án không có khả năng thì hành án và hãy chờ....đó...mặc dù trên thực tế người được thi hành án thừa khả năng thi hành án....ngán ngẩm....!
Nếu bạn may mắn hơn cung cấp cho họ thôn tin tài sản hoặc có cả bản chính giấy tờ về tài sản và chỉ yêu cầu họ ngăn chặn, kê biên, phát mãi tài sản để thi hành án cho mình thì cũng chưa mừng vội vì bạn cũng rất ít cơ hội được thi hành án tích cực mà có khi phải đợi dài cổ....với muôn vàn lý do mà cán bộ thi hành án đưa ra như: khó thi hành quá vì đó là tài sản duy nhất; hộ đó nhiều nhân khẩu quá; đây là tài sản của hộ gia đình; tài sản chung của vợ chồng; tài sản nhỏ quá hoặc lớn quá so với khả tài sản phải thi hành án; mời họ không lên hoặc bận công tác.....Nói chung là đủ thứ lý do mà họ đưa ra, có nhưng điều hết sức vô lý...
Vì dụ như: Khi bạn thắng kiện yêu cầu họ thi hành án và cung cấp thông tin tài sản cho họ là tài sản chung của người đươc thi hành án thì họ lại bắt bạn đi kiện người phải thi hành án về việc chia tài sản chung của người được thi hành án sau đó mới xác định được tài sản của từng người...có lẽ bạn lại phải đi kiện một lần nữa còn kết quả thì hầu như không khả quan, bởi bạn cũng biết một học sinh lợp một cũng thừa hiểu nếu bạn đi kiện nó để lấy tài sản đó ra trả cho bạn thì dại gì nó nhận là tài sản của nó để phải phát mãi trả cho bạn, khi đó nó sẽ nói tài sản là của anh em nó, nó chỉ đứng tên trên giấy vậy thôi chứ không có đóng góp gì...chán nản...!
Vì dụ như: Khi bạn thắng kiện yêu cầu họ thi hành án và cung cấp thông tin tài sản cho họ là tài sản chung của người đươc thi hành án thì họ lại bắt bạn đi kiện người phải thi hành án về việc chia tài sản chung của người được thi hành án sau đó mới xác định được tài sản của từng người...có lẽ bạn lại phải đi kiện một lần nữa còn kết quả thì hầu như không khả quan, bởi bạn cũng biết một học sinh lợp một cũng thừa hiểu nếu bạn đi kiện nó để lấy tài sản đó ra trả cho bạn thì dại gì nó nhận là tài sản của nó để phải phát mãi trả cho bạn, khi đó nó sẽ nói tài sản là của anh em nó, nó chỉ đứng tên trên giấy vậy thôi chứ không có đóng góp gì...chán nản...!
Trong trường hợp ví dụ trên, lẽ ra cơ quan thì hành án phải nhanh chóng, tích cực ngăn chặn, thông báo kê biêm công khai cho các đồng sở hữu biết và cho họ có thời gian yêu cầu giải quyết tài sản chung và nếu hết thời gian đó họ không có ý kiến hoặc không khởi kiện thì cơ quan thì hành án tiến hành phát mãi phần tài sản của người phải thi hành án thì mới đảm bảo được quyền lợi của những người được thi hành án, hơn nữa những người đồng sở hữu mới tịch cực thực hiện việc phân chia tài sản nhằm đảm bảo quyền lợi cho họ....Tuy nhiên, cơ quan thì hành án dân sự lại làm ngược lại thì khác gì đánh đố người được thi hành án...!
Có những vụ việc khi thắng kiện bạn được chủ tài sản đồng ý cho phát mãi tài sản của họ để thi hành án nếu họ vi phạm việc trả nợ. Tuy nhiên, nếu họ không tự nguyện và bạn yêu cầu cơ quan thì hành án dân sự cho thi hành thì cũng không dễ dàng gì trừ khi bạn có những mối quan hệ hoặc thuộc trường hợp đặc biệt nào đó, còn không thì cũng lại chờ...dài dài vì đủ thứ lý do mà nếu xui cho bạn người được thi hành án lại gửi gắm gì đó thì bạn cũng lại phải chờ
Nói chung có đủ thứ lý do mà họ làm khó bạn, chuyên môn nghiệp vụ có, chủ quan có, khách quan có và .....cũng có. Tất nhiên không phải là tất cả, có một số cán bộ và cơ quan thi hành án tại thành phố Hồ Chí Minh làm việc rất tốt và rất hiệu quả, khi đơn yêu cầu thi hành án họ giải quyết rất nhiệt tình và sẽ ra ngăn chặn hầu như toàn bộ hành vi tàu tán tài sản của người phải thi hành án, đảm bảo tốt quyền lợi và tạo lòng tin cho người dân nói chung và người được thi hành án nói riêng.
Tôi nghĩ rằng, hàng năm có hàng trăm nghìn vụ án dân sự phải thi hành, thì với cách làm việc như hiện nay thì không biết bao nhiêu cơ quan thi hành án dân sự và cán bộ thi hành án dân sự kia họ làm được gì và thi hành được bao nhiêu vụ án. Vậy mà qua báo cáo tổng kết hàng năm tôi thấy Bộ tư pháp rất tự hào về số lượng án dân sự được thi hành, tôi không biết thi hành được gì, chắc là chỉ đòi được ít tiền án phí hoặc trả lại tang vật hỏng hóc...mà thôi. Vậy mà hàng năm ngân sách nhà nước phả bỏ ra biết bao nhêu tiền của để nuôi hàng chục nghìn cán bộ thi hành án, đầu tư cơ sở vật chất...nhưng hiệu quả thì chỉ là những con số lẻ đáng ngao ngán.
Tôi thiết nghĩ, cân sớm chấn chỉnh hoạt động thi hành án dân sự một cách thiết thực hơn, cơ quan giám sát, quản lý chặt chẽ hơn chứ không chỉ nghe dưới báo cáo lên, nhất là ở các huyện thì tình trạng cơ quan thi hành án có cũng như không là quá nhiều và cần loại bỏ những cán bộ tha hóa, biến chất, lên cơ quan chỉ chơi game, đi nhậu, đếm đếm xếp xếp ...hồ sơ rồi đến tháng lấy lương đến quý lấy thưởng, còn quyền lọi của người dân và cái nhìn của người dân thì họ mặc kệ.
Hiện có rất nhiều người dân biết quyền lợi của mình đang bị xâm phạm, ảnh hưởng hoặc mất trắng nhưng họ cũng ngại kiện tụng vì nếu có thắng kiện rồi thi qua cơ quan thì hành án cũng chẳng làm được gì mà còn tốn kém đủ thứ tiền bạc, thời gian làm họ thực sự nản và dần mất lòng tin và cơ quan thì hành án dân sự. Vì vậy, với những cia sẻ này, mong Bộ tư pháp và các cơ qua chức năng sớm ra soát, chấn chỉnh lại hoạt động thi hành án dân sự để tạo niềm tin và cũng nhằm là công cụ hữu hiệu bảo vệ các quyền lợi hợp pháp cho người dân.
LS. VŨ ĐÌNH MAO
Tôi thiết nghĩ, cân sớm chấn chỉnh hoạt động thi hành án dân sự một cách thiết thực hơn, cơ quan giám sát, quản lý chặt chẽ hơn chứ không chỉ nghe dưới báo cáo lên, nhất là ở các huyện thì tình trạng cơ quan thi hành án có cũng như không là quá nhiều và cần loại bỏ những cán bộ tha hóa, biến chất, lên cơ quan chỉ chơi game, đi nhậu, đếm đếm xếp xếp ...hồ sơ rồi đến tháng lấy lương đến quý lấy thưởng, còn quyền lọi của người dân và cái nhìn của người dân thì họ mặc kệ.
Hiện có rất nhiều người dân biết quyền lợi của mình đang bị xâm phạm, ảnh hưởng hoặc mất trắng nhưng họ cũng ngại kiện tụng vì nếu có thắng kiện rồi thi qua cơ quan thì hành án cũng chẳng làm được gì mà còn tốn kém đủ thứ tiền bạc, thời gian làm họ thực sự nản và dần mất lòng tin và cơ quan thì hành án dân sự. Vì vậy, với những cia sẻ này, mong Bộ tư pháp và các cơ qua chức năng sớm ra soát, chấn chỉnh lại hoạt động thi hành án dân sự để tạo niềm tin và cũng nhằm là công cụ hữu hiệu bảo vệ các quyền lợi hợp pháp cho người dân.
LS. VŨ ĐÌNH MAO
